Kon-Tiki : Bilimsel Dogmaları Yıkmaya Çalışan Bir Yolculuğun Hikayesi ~ YOLDAKİ İZLER

"Kon-Tiki : Pasifikte 101 Gün" isimli kitabı görünce yıllar evvel lisedeyken Bilim Teknik dergisinde okuduğum yazıyı hatırladım. Güney Amerika'dan çok uzakta okyanusun ortasında olan adalara salla ulaşılabileceğini kanıtlamaya çalışan bir bilimadamını anlatıyordu. Nedense sadece sadece Paskalya Adası kalmış zihnimde. Ve adanın esrarengiz heykelleri. Onun dışındaki hikayeden habersizdim.

Kitabı incelediğimde tam bana göre macera dolu bir yol hikayesi olduğunu gördüm. Ayrıca yakın bir dönemde çekilmiş bir de film vardı. Önce kitabı okuyup hemen ardından filmi seyrettim. Tahmin edeceğiniz gibi kitap çok daha güzeldi.

Kitap, Norveçli bilimadamı Thor Heyerdahl, 1947 yılında Güney Amerika'nın batı kıyılarından Pasifik Okyanusu'ndaki Tahiti'nin doğusundaki adalara yaptığı yolcuğu konu edinmekte. Heyerdahl, 101 günlük 8.000 km (4.300 mil) lik yolculuk boyunca yaşadıklarını hem filme çekim belgesel yapmış hemde hatıralarını yazıp kitaplaştırarak (The Kon-Tiki Expedition) büyük başarı elde etmiş. Bunu ölümcül macera atılma sebebi ise bilim dünyasında inanmadığı dogmalara karşı yaptığı mücade olsa gerek.

Heyerdahl, Pasifik Okyanusu'ndaki Polinezya yerli halkların atalarının Güney Amerika'dan sallarla gelen İnka öncesi topluluklar olduğuna inanmaktadır. Bu toplulukların lideri ve tanrı kabul ettikleri Tiki'dir. Bunun araştırmak için 10 yılını bu adalarda geçirir. Ancak hiçbir platformda bu görüşü kabul görmez. En sonunda teorisini ispatlamak için Tiki döneminin şartlarına göre bir sal inşa ederek okyanusu geçme planları yapar. Büyük uğraşlar sonunda teorisi destek bulur ve salını inşa eder. Kendisi ve 6 müretttebatı ile yaptığı inanılmaz bir yolculuk sonunda adalara ulaşır. Kendi deyimi ile tam bir deneysel keşiftir bu. Kitapta en ince ayrıntısına kadar okumaya doyamayacağınız bir üslüpla anlatmakta.

Kitabı okuduktan sonra filmini seyretmek ise yolculuğu canlandırmak adına çok güzeldi. Ancak kitapta olmayan bölümleri farketmek çok kolay oldu. Bunlardan Heyerdahl'ın karısı Liv'in yazdığı mektup gezginlerin psikolojisini tahlil etmesi açısında oldukça dikkat çekiciydi.

Sevgili Thor,

Başardın. Fatu Hiva’daki gece Tiki’yi anladın.
Yüzme öğrenmene de gerke yok.
Suya düşersen de iradenle yüzersin.
Anlamış olacağın üzere, ben, Tahiti’de seni bekliyorum.
Çünkü bu bizim hayatımız ve kuralları sadece biz koyarız.
Sen kim olduğunu biliyorsun.
Ve hayatının sonuna kadar her an günabatımını kovalayacaksın.
Thor, bu pasifik Okyanusunu keşfetmekle ilgili değil.
Gitmenden önce neden gittiğin önemliydi.
Her şeyi geride bırakamadın ve bilinmeze doğru yol aldın.
Ama bu sensin.
Benim sevgili Thor’um.
Komik olan şu ki ben seni yine de seviyorum.
Ve bizi uzaklaştıran şey de bu.

Liv

Liv haklıydı. Thor Heyerdahl bu macerayı başarmış ve büyük bir üne kavuşmuş olsa bile gitmekten kendini alamayacaktı. Tüm denizlerde farklı denemeler yaptı. Atlat okyanusunu Mısır usulü sallarla geçmeyi denedi ve ikinci seferin başardı. Hint Okyanusun'da kıyı boyunca sallarla seyahatlerde yaptı. Teorisini desteklemek için bir çok adada arkeolojik kazılar yaptı.

Açıkçası benim kafamdaki bir çok soruya cevap oldu diyebilirim. Hz.Adem'in ilk insan olduğuna iman etmiş bir Müslüman olarak uzak kıta ve adalardaki insan varlığı hep soru işaretiydi benim için. Müslüman bilim adamları bile kafa patlamış bir çok teori üretmişlerdi. Heyerdahl'ın teorisine göre pekala tüm insanlık Ortadoğu'ndan önce Asya Afrika ve Avrupa daha sonra ise Amerika ve uzak adalara geçmiş olabilir. Ve bunu yüzyıllar boyunca elde ettiği bilgi deneyimi ile yapmıştır. Heyerdahl teorisini destek ararken bir dergide yaptığı sunumda şöyle ifade ediyor.
- Okyunusların en değil yol olduğunu kanıtlamak istiyorum.

Bunu yıllarını geçirdiği adadaki yerlilerden öğrenir. Yine New York'ta Kaşifler Lokalinde bir kaptan söylediği şu sözle ifade edilir.

Heyerdahl'ın tüm başarılarına rağmen bilim dünyasının katı duruşu günümüzde bile kendini hissetirmekte ve bir çok bilimadamı tarafından kabul görmemektedir.