İstanbul'un Kaleleri : Şehrin Savaş Tarihinin Canlı Tanıkları

Yenikapı kazıları ile tarihi 9.000 yıl öncesine giden İstanbul'a sahip almak için kimler uğraşmamış ki. Her zaman bir savaş halinde olmuş şehir. Yüzyıllar boyunca istim üstünde kendine saldıracak kavimleri beklemiş. Bu yüzden bütün savaşlar savunma düzeninde kalelerde surlarda gerçekleşmiş. İstanbul'un kaleleri dediğimizde aklımıza sadece şehri çevreleyen surlar gelmesin. Hem şehri hem de önemli bir ticaret yolu olan boğazı korumak için savunma hattı genişletilerek farklı bölgelere kaleler inşa edilmiş. Yoldaki İzler olarak bir iki küçük kale haricinde İstanbul'daki tüm kaleleri görme fırsatım oldu. Üniversite boyunca Age Of Empire oynamış birisi olarak bu kaleleri görünce kendimi ortaçağda film setinde hissediyorum. Her an kılıcı ile bir atlı çıkacakmış gibi bir his var. Şehrin savaşlarına tanıklık eden cengaverler kendilerini tanımak için sizleri bekliyor.

1- İstanbul Surları :
Doğu Roma döneminde yapılmaya başlayan ve Bizans dönemi ile birlikte yüzyıllar boyunca şehri saldıralardan koruyon ve tüm şehri çevreleyen duvarlardır.  Son şeklinin Theodosius döneminde aldığından  bu isimlede anılır. Deniz surlarının tamamı yıkılmıştır. Ayvansaray'dan Yedikule'ye kadar olan kara surları ise kısmen ayakta kalmayı başlarmıştır.


İstanbul Surları - Ayvansaray

2- Galata Surları
Galata Kulesinin de bir parçası olduğu ve zamanında tüm Galata bölgesinin çevreleyen surlardır. Fatih Sultan Mehmet'in emri ile yıkışmıştır. Günümüze çok çok az bir bir kısmı kalmıştır.



Galata Surları : Metro Köprüsünün altı

3- Rumeli Hisarı (Boğazkesen Hisarı) : 
Diğer kalelerden farklı olarak savunma amaçlı değil fethin bir parçası olarak Fatih Sultan Mehmet tarafında 1452'de yaptırılmıştır.
Rumeli Hisarı'nın diğer adları kaynaklarda Kulle-i Cedide, Yenice Hisar, Boğazkesen Hisarı olarak geçmekte.

Rumeli Hisarı

4- Anadolu Hisarı (Güzelce Hisar):
Yıldırım Beyazıd tarafında İstanbul kuşatması sırasında yaptırılmıştır.

Anadolu Hisarı

5- Garipçe Kalesi : 
Ceneviz döneminde inşa edilsede son olarak Sultan III. Murad tarafından 1757-1774 yıllarında yaptırılmıştır.

Garipçe Kalesi

6- Yoros Kalesi : 
Halk arasında Ceneviz Kalesi olarak bilinsede Doğu Roma döneminde inşa edilmiştir. Ancak Cenevizliler uzun süre buraya hakim olmuşlardır.  Yoros Kalesinin adını, Yunanca'da dağ, tepe anlamına gelen Oros'dan almış olabileceği düşünülmekte. Diğer bir görüşe göre ise Anadolukavağı ve Poyrazköy arasındaki tepelerden birisi üzerinde bulunduğu varsayılan Zeus Ourios tapınağından almakta. Tapınak ilkçağda Karadeniz'e açılan gemilerin bu korkulu sularda selametle gidebilmeleri için onlara, tanrılardan “iyi rüzgarlar” tanrısı Zeus’un yardımcı olması gayesiyle yapılmış.

Yoros Kalesi

7- Poyraz Kalesi :
Garipçe Kalesi ile aynı dönemde Boğazı kontrol etmek amacı ile Cenevizliler döneminde yaptırılmış.

Poyraz Kalesi

8- Rumeli Feneri Kalesi :
Kayıtlarda 4.Murat döneminde inşa edildiği belirtilmekte. Kırım Savaşında Boğaz'ı korumakta önemli görev almış. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde de TSK tarafından kullanılmaya devam edilmiştir.

Rumeli Feneri Kalesi

9- Riva Kalesi :
Boğaz giriş çıkışlarını kontrol etmek amacı ile Cenevizliler tarafından inşa edilen küçük bir kale.

Riva Kalesi

10- Şile Ocaklı Kalesi :
Cenevizliler tarafında gözetleme amacı ile inşa edilen bir kaledir.

Şile Kalesi

11- Aydos Kalesi :
Aydos, latince kartal anlamına gelen Aetos'dan gelir. Keçi Kalesi olarak ta bilinen Aydos Kalesi, İstanbul'u Anadolu'ya bağlayan tarihi yola hakim yapısı ile bir Bizans eseridir. 1328 (H.728) yılında Osman Gazi döneminde fethedilerek İstanbul'un fethine giden yolda ilk adım atılmıştır. (Aydos ile ilgili yazım)

Aydos Kalesi

12- Çatalca Kalesi : 
Büyük İskender döneminde ( MÖ 350 Yıllarında ) İstanbul Kralı Yagfur'un Kızı, Haniçe nin Yaylağı olarak inşa edillmiştir. (Çatalca konulu yazı için tıklayınız)

Çatalca Kalesi

13- Anastasius Suru : 
507 - 511 Yılları arasında Bizans İmparatoru Anastasios tarafında yaptırılmıştır. Avrupa yönünden gelecek düşman saldırılarından İstanbul u korumak inşa edilmiştir. Çatalca sınırları içinde 56 Kilometre uzunluğu ile Çin Seddi'nden sonra en uzun ikinci surdur. (Çatalca konulu yazı için tıklayınız)

Anastasius Suru

14- Yedikule Hisarı :
İstanbul'un fethinden sonra garnizon olarak inşa edilmiştir. Daha sonra ise hapishane olarak kullanıldığında Yedikule Zindanları olarak bilinmektedir.

Ziyaret ettiğin bu kalelerin haricinde aşağıdaki kaleler bulunmaktadır.

15- Kilyos Kalesi : 
Kilyos'ta Bizans çağına (4-5. yüzyıl) ya da Cenevizliler’e (12-14. yüzyıl) atfedilmekteyse de son hali Osmanlı dönemine ait bir kaledir.

16- Sarıkavak Kalesi
ŞileSarıkavak(Hasanlı) köyünde bulunan Cenevizlilerden kalma kaledir.

17- Heciz Kalesi : 
Şile Kalealtı mahallesinde Bizans dönemine ait bir kaledir.

18- Kalem Kalesi :
Şile Kalem Köyü'nde 14.yy ait bir kaledir.

Posted in: İstanbul